31 Oct Χρόνια δυσκοιλιότητα
Ορισμός:
Η δυσκοιλιότητα ορίζεται ως η επώδυνη αποβολή σκληρών και ογκώδη κοπράνων, ως αποτέλεσμα της κατακράτησης και αδυναμίας κένωσης του παχέος εντέρου για τουλάχιστον 2 βδομάδες ή η μείωση της συχνότητας των κενώσεων σε λιγότερες από 3 την βδομάδα.
Γνωρίζουμε ότι η φυσιολογική συχνότητα των κενώσεων του εντέρου διαφέρει ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Βρέφη που θηλάζουν μπορεί να έχουν από 7-10 κρεμώδεις/ υδαρείς κενώσεις τη μέρα μέχρι 1 τη βδομάδα. Παιδιά 1-2 χρονών έχουν κατά μέσον όρο 1 με 2 κενώσεις τη μέρα μέχρι την ηλικία περίπου 4 χρονών, που έχουν από 1 κένωση τη μέρα μέχρι 3 κενώσεις τη βδομάδα.
Αιτιολογία:
Με βάση την αιτιολογία η δυσκοιλιότητα χωρίζεται σε:
α) οργανική (με υποκειμενική οργανική νόσο, δηλαδή κρύβει μια παθολογία) που αποτελεί το 5% των περιπτώσεων
β) λειτουργική ή ιδιοπαθής (χωρίς υποκειμενική νόσο δηλαδή χωρίς παθολογία) που αποτελεί το 95% των περιπτώσεων.
Αν και το ποσοστό των παιδιών με δυσκοιλιότητα, που προκαλείται από οργανική νόσο ή ανατομική ανωμαλία είναι μικρό (5%), ο αποκλεισμός αυτών είναι αναγκαίος όταν ενδείκνυται. Τα κυριότερα αίτια οργανικής δυσκοιλιότητας είναι συγγενές μεγάκολο, εγκεφαλική παράλυση, κυστική ίνωση, υποθυρεοειδισμός, υποκαλιαιμία ,κοιλιοκάκη, αλλεργία στην πρωτεΐνη του γάλακτος της αγελάδας, κ.α.
Στην περίπτωση της λειτουργικής δυσκοιλιότητας το παιδί είναι υγιές και αναπτύσσεται κανονικά.
Παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση λειτουργικής δυσκοιλιότητας:
- Γενετικοί (π.χ. οικογενειακό ιστορικό)
- Περιβαλλοντικοί (π.χ. ζεστός καιρός που προκαλεί ήπια αφυδάτωση συνοδευόμενο με μειωμένη λήψη υγρών)
- Ψυχολογικοί (π.χ. αποφυγή τουαλέτας στο σχολείο,πόνος στην κένωση κατά τη διαδικασία αφαίρεσης της πάνας και εκμάθησης της τουαλέτας)
- Διαιτητικοί (π.χ. διατροφή φτωχή σε φυτικές ίνες και νερό και πλούσια σε επεξεργασμένες τροφές και υδατάνθρακες, όπως ζάχαρη, λευκό αλεύρι και ζωικές τροφές)
Παροδική δυσκοιλιότητα εμφανίζεται συχνά σε κάποιες περιόδους της ανάπτυξης του βρέφους ή του νηπίου όπως:
- Κατά την αντικατάσταση του θηλασμού σε γάλα σκόνη
- Κατά την εισαγωγή στερεών τροφών στη διατροφή
- Κατά την περίοδο μιας λοίμωξης με πυρετό, αφυδάτωση ή κατάκλιση
ΠΡΟΣΟΧΗ!
Όταν η δυσκοιλιότητα εμφανίζεται κατά τον πρώτο μήνα της ζωής, όταν συνδυάζεται με εμετούς, μειωμένη πρόσληψη βάρους ή διάταση της κοιλιάς, απευθυνθείτε αμέσως στον παιδίατρό σας.
Αντιμετώπιση δυσκοιλιότητας
Η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας εξαρτάται πάντα από την ηλικία του παιδιού, τη διάρκεια των συμπτωμάτων και τη σοβαρότητά τους.
Σε όλες τις περιπτώσεις χρόνιας δυσκοιλιότητας είναι αναγκαία η υποστήριξη του παιδιού και της οικογένειας και η ενημέρωσή τους για τις αιτίες της δυσκοιλιότητας. Επιβάλλεται η ενθάρρυνση του παιδιού, γιατί θα χρειαστεί υπομονή, χρόνος και προσπάθεια για να επιτευχθεί ο στόχος των φυσιολογικών κενώσεων.
Κένωση του εντέρου
Στις περιπτώσεις χρόνιας δυσκοιλιότητας, όπου κοπρανώδεις μάζες ψηλαφώνται στην κοιλιά ή σκληρά κόπρανα έχουν συσσωρευτεί στο ορθό, είναι απαραίτητο να προηγηθεί η πλήρης κένωση του εντέρου με τη χρήση καθαρτικών φαρμάκων ή υποκλυσμών (οι οποίοι όμως είναι καλύτερο να αποφεύγονται στο ήδη φοβισμένο παιδί), πριν ακολουθηθεί οποιαδήποτε μακροπρόθεσμη θεραπεία.
Διαιτητική αγωγή
Μετά την επιτυχή κένωση του εντέρου, ακολουθεί η επί μακρόν διατήρηση μαλακών κενώσεων (συνήθως για διάστημα μερικών μηνών). Το παραπάνω επιτυγχάνεται: α) με την υιοθέτηση διατροφής πλούσιας σε φυτικές ίνες (όσπρια, φρούτα και λαχανικά), ή την προσωρινή χρήση σκευασμάτων φυτικών ινών, β) με την αύξηση της χορήγησης υγρών και γ) με την τακτική κένωση του εντέρου σε σταθερές ώρες της ημέρας.
Φαρμακευτική αγωγή
Στις περιπτώσεις όπου η διαιτητική αντιμετώπιση δεν επαρκεί, είναι επιβεβλημένη η προσθήκη υπακτικών (πχ. μακρογόλη, λακτουλόζη) .
Στόχος της Θεραπείας
Ο στόχος είναι η επίτευξη μαλακής κένωσης ανά 1 ή 2 ημέρες. Η επιμονή της δυσκοιλιότητας υποδηλώνει χορήγηση ανεπαρκούς δόσης υπακτικού φαρμάκου, ενώ η εμφάνιση διάρροιας, χορήγηση υπερβολικής δόσης. Στην πρώτη περίπτωση η αρχική δόση αυξάνεται ανάλογα, ενώ στη δεύτερη μειώνεται, ώστε να βρεθεί η χρυσή τομή, που εγγυάται το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Διάρκεια της Θεραπείας
Η επίτευξη του θεραπευτικού αποτελέσματος δε συνεπάγεται την ανάγκη διακοπής του φαρμάκου, γιατί υπάρχει κίνδυνος υποτροπής της δυσκοιλιότητας. Η χορήγηση των υπακτικών φαρμάκων είναι συνήθως απαραίτητη για διάστημα που κυμαίνεται από 2 έως 6 μήνες, ενώ στις βαρύτερες περιπτώσεις μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο. Κατά το διάστημα αυτό, δοκιμάζεται η σταδιακή μείωση της χορηγούμενης δόσης, σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού, εφ’ όσον η μείωση δεν επηρεάζει αρνητικά το θεραπευτικό αποτέλεσμα.